 |
Czy kawa zwiększa ciśnienie krwi?
Kawa, a właściwie zawarta w niej kofeina rzeczywiście ma zdolność do podnoszenia ciśnienia krwi. Wystarczy dawka 200-300 mg, a efekt utrzymuje się nawet ponad trzy godziny od spożycia kawy. W jednym z badań wykazano, że kofeina w ilości 3,3 mg/kg masy ciała (odpowiednik 2-3 szklanek parzonej kawy) powodowała wzrost zarówno ciśnienia skurczowego jak i rozkurczowego, odpowiednio o 4,5 i 3,3 mm Hg u kobiet oraz 4,1 i 3,8 mm Hg u mężczyzn [1].
Opisane efekty to działanie natychmiastowe kawy i początkowo badania na temat wpływu jej spożycia na zdrowie skupiały się właśnie na nich. Jednak jak okazało się później, jeśli kawa jest spożywana regularnie, organizm wykształca pewnego rodzaju tolerancje na jej działanie już w ciągu 2-3 dni (po tym czasie wartości ciśnienia wracają do stanu wyjściowego). Do takich wniosków doprowadziło większość badań, w tym między innymi metaanaliza wyników 16 randomizowanych badań (wysokiej jakości), które trwały co najmniej tydzień (efekt był mały w przypadku kawy) [2, 3, 4].
Nie bez znaczenia będzie miało to skąd pochodzi kofeina w naszej diecie. Pomimo, że regularne spożycie kawy nie było związane z nadciśnieniem, to już spożycie napojów typu cola (słodzonych i light) zwiększało ryzyko wystąpienia tego schorzenia [2, 5]. Takie wyniki nie są zaskoczeniem, ponieważ kawa jest mieszaniną wielu związków o odmiennym wpływie na organizm. Z jednej strony mamy kofeinę, która ma działanie podwyższające ciśnienie krwi, a z drugiej strony gamę substancji o korzystnym działaniu na układ krążenia. Z kolei napoje typu cola niosą ze sobą jedynie kofeinę, cukier lub słodzik i inne substancje dodatkowe.
Temat wpływu kawy na ciśnienie krwi i cały układ krążenia jest bardzo złożony. Powodem tego jest fakt, że każdy reaguje specyficznie na jej spożycie, co jest uzależnione od wielu czynników. Wśród nich można wymienić dawkę, czas i częstotliwość spożycia, stopień wchłaniania oraz metabolizm wątrobowy [6]. Wydaje się, że duże znaczenie może mieć tempo metabolizmu kofeiny (uwarunkowane genetycznie), który prowadzony jest przez cytochorm CYP1A2 w wątrobie. Część populacji posiada cytochrom, który szybko metabolizuje kofeinę, a część taki, który działa wolno. Co ciekawe zwiększone ryzyko nadciśnienia tętniczego wykazano tylko u osób wolno metabolizujących kofeinę (59% osób). Natomiast u osób, u których jej metabolizm przebiegał szybko, kawa zmniejszała to ryzyko [7].
Co w przypadku kiedy już cierpisz na nadciśnienie tętnicze?
Mogłoby się wydawać, że wzrost ciśnienia powodowany spożyciem kawy nie jest duży. I rzeczywiście, dla osoby zdrowej jest on nieszkodliwy, natomiast w przypadku chorującego na nadciśnienie nawet tak niewielkie wzrosty mogą podnieść ciśnienie do wartości niebezpiecznych dla zdrowia. Wyniki badań nie wskazują jednak jednoznaczne, aby kawa w perspektywie dłuższego okresu wpływała na ryzyko nadciśnienia. Zaprzeczyła temu metaanaliza z 2011 roku, w której nie stwierdzono, aby kawa spożywana regularnie zwiększała ciśnienie krwi, nawet u osób z nadciśnieniem tętniczym oraz aby zwiększała u nich ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Pomimo to, badacze podkreślają, że pacjenci z niekotrolowanym nadciśnieniem powinni unikać dużych ilości kofeiny. Tym samym, wydaje się, że osoby z kontrolowanym nadciśnieniem nie muszą podlegać takim restrykcjom, i u nich należy skupić się na innych czynnikach, tj. rzucenie palenia, kontrolowanie masy ciała oraz zwiększenie aktywności. Do momentu ostatecznego rozstrzygnięcia analiz naukowych, osobom z nadciśnieniem tętniczym zaleca się zachowanie ostrożności i umiarkowanie w spożyciu kawy [8]. Podsumowując, jeśli masz nadciśnienie tętnicze:
Być może zainteresują Cię również artykuły Jak dużo kofeiny spożywasz? oraz Kofeina w ciąży i w czasie karmienia piersią.
Opisane efekty to działanie natychmiastowe kawy i początkowo badania na temat wpływu jej spożycia na zdrowie skupiały się właśnie na nich. Jednak jak okazało się później, jeśli kawa jest spożywana regularnie, organizm wykształca pewnego rodzaju tolerancje na jej działanie już w ciągu 2-3 dni (po tym czasie wartości ciśnienia wracają do stanu wyjściowego). Do takich wniosków doprowadziło większość badań, w tym między innymi metaanaliza wyników 16 randomizowanych badań (wysokiej jakości), które trwały co najmniej tydzień (efekt był mały w przypadku kawy) [2, 3, 4].
Nie bez znaczenia będzie miało to skąd pochodzi kofeina w naszej diecie. Pomimo, że regularne spożycie kawy nie było związane z nadciśnieniem, to już spożycie napojów typu cola (słodzonych i light) zwiększało ryzyko wystąpienia tego schorzenia [2, 5]. Takie wyniki nie są zaskoczeniem, ponieważ kawa jest mieszaniną wielu związków o odmiennym wpływie na organizm. Z jednej strony mamy kofeinę, która ma działanie podwyższające ciśnienie krwi, a z drugiej strony gamę substancji o korzystnym działaniu na układ krążenia. Z kolei napoje typu cola niosą ze sobą jedynie kofeinę, cukier lub słodzik i inne substancje dodatkowe.
Temat wpływu kawy na ciśnienie krwi i cały układ krążenia jest bardzo złożony. Powodem tego jest fakt, że każdy reaguje specyficznie na jej spożycie, co jest uzależnione od wielu czynników. Wśród nich można wymienić dawkę, czas i częstotliwość spożycia, stopień wchłaniania oraz metabolizm wątrobowy [6]. Wydaje się, że duże znaczenie może mieć tempo metabolizmu kofeiny (uwarunkowane genetycznie), który prowadzony jest przez cytochorm CYP1A2 w wątrobie. Część populacji posiada cytochrom, który szybko metabolizuje kofeinę, a część taki, który działa wolno. Co ciekawe zwiększone ryzyko nadciśnienia tętniczego wykazano tylko u osób wolno metabolizujących kofeinę (59% osób). Natomiast u osób, u których jej metabolizm przebiegał szybko, kawa zmniejszała to ryzyko [7].
Co w przypadku kiedy już cierpisz na nadciśnienie tętnicze?
Mogłoby się wydawać, że wzrost ciśnienia powodowany spożyciem kawy nie jest duży. I rzeczywiście, dla osoby zdrowej jest on nieszkodliwy, natomiast w przypadku chorującego na nadciśnienie nawet tak niewielkie wzrosty mogą podnieść ciśnienie do wartości niebezpiecznych dla zdrowia. Wyniki badań nie wskazują jednak jednoznaczne, aby kawa w perspektywie dłuższego okresu wpływała na ryzyko nadciśnienia. Zaprzeczyła temu metaanaliza z 2011 roku, w której nie stwierdzono, aby kawa spożywana regularnie zwiększała ciśnienie krwi, nawet u osób z nadciśnieniem tętniczym oraz aby zwiększała u nich ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Pomimo to, badacze podkreślają, że pacjenci z niekotrolowanym nadciśnieniem powinni unikać dużych ilości kofeiny. Tym samym, wydaje się, że osoby z kontrolowanym nadciśnieniem nie muszą podlegać takim restrykcjom, i u nich należy skupić się na innych czynnikach, tj. rzucenie palenia, kontrolowanie masy ciała oraz zwiększenie aktywności. Do momentu ostatecznego rozstrzygnięcia analiz naukowych, osobom z nadciśnieniem tętniczym zaleca się zachowanie ostrożności i umiarkowanie w spożyciu kawy [8]. Podsumowując, jeśli masz nadciśnienie tętnicze:
- Zapytaj swojego lekarza czy musisz ograniczyć lub wyeliminować kofeinę.
- Miej na uwadze, że kawa może zmniejszać skuteczność działania Twoich leków na nadciśnienie - skonsultuj to z lekarzem.
- Unikaj spożycia kofeiny przed wysiłkiem fizycznym, ponieważ wysiłek sam w sobie naturalnie podwyższa ciśnienie*.
- Sprawdź, czy kofeina podnosi Twoje ciśnienie krwi. Możesz to zrobić w łatwy sposób - zmierz je w ciągu 30-120 minut po spożyciu szklanki kawy. Jeżeli dojdzie do podniesienia ciśnienia o 10 pkt, to możliwe, że jesteś osobą wrażliwą na działanie kofeiny na ciśnienie krwi.
Być może zainteresują Cię również artykuły Jak dużo kofeiny spożywasz? oraz Kofeina w ciąży i w czasie karmienia piersią.
BIBLIOGRAFIA:
- Hartley TR, Lovallo WR, Whitsett TL. Cardiovascular effects of caffeine in men and women. The American Journal of Cardiology 2004; 93: 1022-1026. LINK
- Noordzij M, Uiterwaal CS, Arends LR et al. Blood pressure response to chronic intake of coffee and caffeine: a meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of hypertension 2005; 23: 921-928. LINK
- Geleijnse JM. Habitualn coffee consumption and blood pressure: An epidemiological perspective. Vasc Health Risk Manag 2008; 4: 963-970. LINK
- Myers MG. Effects of caffeine on blood pressure. Archives of Internal Medicine 1988; 148: 1189-1193. LINK
- Winkelmayer WC, Stampfer MJ, Willett WC. Habitual caffeine intake and the risk of hypertension in women. JAMA 2005; 294: 2330-2335. LINK
- Grant DM, Tang BK, Kalow W. Variability on caffeine metabolism. Clinical Pharmacology and Therapeutics 1982; 33: 591-602. LINK
- Palatini P, Ceolotto G, Ragazzo F et al. CYP1A2 genotype modifies the association between coffee intake and the risk of hypertension. Journal of hypertension 2009; 27: 1594-1601. LINK
- Mesas AE, Leon-Muñoz LM, Rodriguez-Artalejo F et al. The effect of coffee on blood pressure and cardiovascular disease in hypertensive individuals: a systematic review and meta-analysis. The American Journal of Clinical Nutrition 2011; 94: 1113-1126. LINK
- Sheps SG. How does caffeine affect blood pressure? Mayo Clinic. LINK
- Kofeina a zdrowie. EUFIC. Współczesna Żywność 05/2007 LINK
- Lopez-Garcia E. Coffee consumption and risk of chronic diseases: changing our views. The American Journal of Clinical Nutrition 2012; 95: 787-788. LINK
- Fotografia - pixabay.com/jarmoluk
Świetny artykuł pod względem merytorycznym,w końcu coś treściwego zawierającego odnośniki do badań można znaleźć w necie. Świetna robota !!!!!!
OdpowiedzUsuńDziękuję! :)
Usuń